Hoe minder uiteindelijk meer is, maar niet altijd eenvoudiger

We gaan er voor nu even vanuit dat je geen interesse hebt in kunst. Dan kun je je hoogstwaarschijnlijk alsnog een Rembrandt inbeelden. Doe dat eens en vergelijk het met een modern schilderij van een andere bekende schilder, bestaande uit enkele abstracte vormen. Voor een eerlijke vergelijking zijn de doeken even groot, dus beeld je iets anders in dan De Nachtwacht.

Beide schilderijen kunnen veel geld waard zijn, maar de kans is groot dat je als leek voor de Rembrandt bereid bent meer te betalen (als dat binnen je budget zou passen). Het abstracte schilderij is voor personen die niets om kunst geven waarschijnlijk minder indrukwekkend, omdat het eenvoudiger oogt. Misschien wel zo eenvoudig dat je denkt: dit had ik zelf ook kunnen maken.

Hoe simpeler iets overkomt, des te eerder we lijken te denken dat het ook eenvoudiger is om te realiseren. Je moet er echter wel eerst opkomen. Hoewel het niet onwaarschijnlijk is dat je een Rembrandt imposanter vindt, kan het zo zijn dat er achter het abstracte schilderij ook veel voorbereidingstijd, gedachtegangen en tussentijds wijzigende ideeën zitten.

Iets realiseren dat eenvoudig oogt hoeft daarom niet minder tijdrovend te zijn dan iets complexers. Bij het ontwerpen van een website is dat niet veel anders.

Strategie, design, development en marketing. Dat zijn de vier fases die wij doorlopen als we toewerken naar een complete maatwerkoplossing. Elke fase heeft zijn eigen doelen en belangen. Echter is de designfase voor velen waarschijnlijk iets waar men naar uitkijkt, omdat onze klanten dan echt iets tastbaars in handen krijgen.

Voordat het zover is, bedenken we waaraan de website wel en niet moet voldoen. Deze requirements nemen we mee in het schetsen van wireframes: vereenvoudigde weergaven van de te realiseren pagina’s. De wireframes zijn in het perfecte geval al zo goed dat we direct over kunnen gaan tot het uitwerken daarvan in een visueel ontwerp. Dat is in de praktijk echter niet altijd hoe het gaat; daarover zometeen meer. Naast dat in theorie de kans bestaat dat er functionaliteiten of elementen bij moeten komen, komt het vaker voor dat er juist zaken zijn waarvan uiteindelijk blijkt dat die beter vereenvoudigd of achterwege gelaten kunnen worden.

Dat vereenvoudigen van een ontwerp heeft alles te maken met KISS: keep it simple, stupid. Dit is een principe dat er vanuit gaat dat websites en andere producten het beste werken wanneer ze zo simpel mogelijk worden gehouden, in plaats van dat ze door de complexiteit juist minder goed werken. Als we het KISS-principe op die laatste zin toepassen, maken we die immers ook beter leesbaar:

Simpeler: Het KISS-principe gaat er vanuit dat websites het beste werken wanneer ze simpel worden gehouden in plaats van complex worden gemaakt.

Nog simpeler: Het KISS-principe gaat er vanuit dat websites het beste zijn als ze zo simpel mogelijk worden gehouden.

De meest eenvoudige variant van de zin geeft net zo goed als de meest complexe variant de nodige informatie om globaal het KISS-principe te begrijpen in de huidige context. Waar je de eerste variant van de zin misschien nog een keer moest lezen om deze te begrijpen, leest de laatste een stuk lekkerder weg.

Juist door onnodige functionaliteiten te schrappen kan ook een website veel fijner worden in gebruik.

In theorie kan van tevoren exact bepaald worden hoe en in hoeverre functionaliteiten aanwezig moeten zijn. De wireframes zijn bij uitstek geschikt om daarmee te experimenteren. In die fase kan nog gesleuteld worden aan de inhoud en indeling van een pagina.

Maar zoals reeds aangegeven wordt het uiteindelijke design in de praktijk niet altijd zoals dat met de wireframes is voorgesteld. En dat is logisch: feedback of veranderende wensen vanuit de klant, wijzigingen in het budget, nieuwe ideeën binnen het designteam of tussentijds overleg met onze developers zijn factoren die ervoor kunnen zorgen dat elementen en functionaliteiten op een later moment toch nog anders worden dan hoe ze in eerste instantie bedacht zijn. Design is immers een proces.

Deze factoren hebben één ding gemeen: het gevolg kan zijn dat het designteam opnieuw om de tafel gaat om na te denken over een passende oplossing. Met de uitkomst kunnen we globaal gezien drie richtingen op:

1. Er komen elementen of functionaliteiten bij
2. Bestaande elementen of functionaliteiten worden aangepast
3. Elementen of functionaliteiten worden geschrapt

Omdat tijdens de strategische sessie samen met de klant al goed is nagedacht over de benodigde functionaliteiten, is de kans dat er onderdelen bij moeten komen niet zo groot.

Met het KISS-principe in het achterhoofd is de kans dat reeds uitgewerkte onderdelen aangepast of zelfs geschrapt worden daarentegen veel groter. Overbodigheden maken de website immers niet gebruiksvriendelijker. Integendeel: hoe meer opties en keuzes een gebruiker heeft, hoe sneller twijfel of verwarring zou kunnen ontstaan. Als dus blijkt dat iets overbodig is of om wat voor reden dan ook eenvoudiger kan worden gemaakt, passen we dat aan.

Op deze manier is het goed mogelijk dat het denkwerk en de bestede tijd en aandacht resulteren in een website die eenvoudiger oogt, maar wel gebruiksvriendelijker is dan eerdere concepten en complexere vergelijkbare sites.

Waar we geen Nachtwacht met een kleine Mondriaan moeten vergelijken, moeten we ook geen Bol.com met een persoonlijke webshop van iemand vergelijken. Maar binnen twee sites van vergelijkbare grootte is het daarom goed mogelijk dat in een website met tal van functionaliteiten niet per definitie meer tijd gaat zitten dan eentje die na een lang en zorgvuldig proces vol vereenvoudigingen veel minder complexiteit bevat.

Daarnaast is de vereenvoudigde website waarschijnlijk uiteindelijk gebruiksvriendelijker, omdat beter is nagedacht over wat echt nodig is en wat niet. Als functionaliteiten toch niet of nauwelijks gebruikt worden, waarvoor zou je het voor de bezoeker dan moeilijker maken dan het is?

Op die manier is less echt more. Een minder complexe website kan uiteindelijk veel beter aansluiten op jouw wensen en behoeften en die van je bezoekers. Ook als de Rembrandt in eerste instantie indrukwekkender voor je is, past dat eenvoudig ogende abstracte schilderij misschien wel veel beter bij je interieur.